Skocz do zawartości

Jabber/XMPP: Status Niewidoczności


Rekomendowane odpowiedzi

xmpplogo.png

Status niewidoczny w Jabber/XMPP - Aneks do tematu komunikatorów (aktualizacja 2018)


Niewidoczność w "środowisku" jabber jest bardzo drażliwym tematem. Użytkownik przyzwyczajony do pewnych praktyk z Gadu raczej nie ma co liczyć na przychylne przyjęcie i uzyskanie w miarę sensownej odpowiedzi na dręczące go pytanie jak uzyskać "status niewidoczny znany z Gadu".



____.:: G a d u - G a d u ::._________________________

Gadu-Gadu 7 - Tylko 4 statusy nie wymagające komentarza, z czego tylko dwa pierwsze są rzeczywiste i mają jakiś konkretny przekaz, zaś niewidoczny to podszywanie jako rozłączony. Tak niska liczba stanów uniemożliwia prawidłowe interpretacje dostępności osoby. Niestety błoga część Gadowiczów nie potrafi rozróżnić stanu Dostępny od Zaraz wracam, rozumiejąc oba w taki sam sposób = osoba jest dostępna i "chętna do rozmowy". Na bazie tego nieporozumienia doszło do dewiacji i zupełnego wypaczenia pojęcia statusów, które przecież w swojej naturze mają przesyłać jasny i zrozumiały znak dymny czy dana osoba chce rozmawiać czy też nie (lub nie może). W sieci Gadu rozgrywa się prawdziwa saga szpiegowska. Nagminne praktyki to stały pobyt na stanie niewidoczny (niektórzy przez lata z niego nie wychodzą, tylko dziwnym trafem ciągle im się zmieniają opisy) i szukanie / wykorzystywanie dodatków umożliwiających wykrywanie innych niewidocznych. Wszystko to jest dziecinada. Przeznaczeniem komunikatora jest komunikacja między ludźmi a nie zabawa w kota i mysz, a nasza lista kontaktów jest nie bez przyczyny. To trochę bez sensu mieć kumpli i zawsze się przed nimi ukrywać.
Gadu-Gadu 8/10 - Nastąpiła poprawa sytuacji i wprowadzono w końcu dwa nowe stany PoGGadaj ze mną i Nie przeszkadzać. Czy jednak stare przyzwyczajenia zostaną wykorzenione?

Przeciętny użytkownik Gadu próbujący migrować na sieć Jabber/XMPP zastanie pewnego typu "niespodziankę". Rzucanie się na przypadkowo obecny w menu stan Niewidoczny może skutkować całkowicie niezgodnymi wynikami:



____.:: J a b b e r / X M P P ::._________________________

coccistatus.gif.gajimstatus.gif.psistatus2.png

Coccinella (status Niewidoczny wg XEP-0018) | Gajim (status Niewidoczny wg XEP-0126) | Psi (brak statusu Niewidoczny)


W sieci Jabber/XMPP liczba stanów jest rozbudowana, i ma precyzować dokładniej przekaz czy ktoś ma nas zaczepiać czy też wręcz przeciwnie. W zależności od programu stany mogą mieć nieco inne nazwy, ale to wszystko powinno być samo przez się zrozumiałe.

  • Dostępny (ang. online / available) - Status oczywisty i typowy. Wskazuje, że jesteśmy połączeni, obecni, więc i możliwe konwersacje. Wskazówka dla innych, że mogą Cię zaczepiać. Odpowiednik z Gadu. ggmini.png
  • Chętny do rozmowy (ang. chat / free to chat) - Może występować pod innymi słowami, ale zawsze status ten oznacza to samo: wysoką gotowość bojową. Znak dla naszych kontaktów, że mamy szczególną ochotę na czat, lub że nie mamy nic lepszego do roboty. Pogadam, zagadaj mnie, pogadajmy..... Odpowiednik z Gadu 8/10. ggmini.png
  • Zaraz wracam (ang. away) - Dokładnie tak, status sygnalizuje, że przez chwilę nie ma użytkownika przy komputerze, i nie odpowie nam na wiadomość. Status ten zwykle jest automatyzowany przez sam komunikator po określonej liczbie minut nieaktywności lub przy działaniu screensavera. Odpowiednik z Gadu. ggmini.png
  • Nieobecny (ang. not available / extended away) - Tłumaczony też jako Nieosiągalny / Wrócę później. Status ten przekazuje informację, że jesteśmy oddaleni na dłuższy okres czasu, nie ma nas przed monitorem, może wyszliśmy gdzieś, i nie odpowiemy na wiadomość. Status ten również jest automatyzowany przez komunikatory i ustawiany przez nie automatycznie po określonym czasie (specyfikowanym w opcjach).
  • Nie przeszkadzać (ang. do not disturb / busy) - Tłumaczony też jako Zajęty, chrzczony "tajnym" akronimem DND. Status ten oznajmia, iż mimo że jesteśmy podłączeni, absorbuje nas jakaś ważna praca / może inna konwersacja, i nie życzymy sobie zawracania głowy. Nowi użytkownicy są tym ... zmieszani i nie zawsze reagują w sposób realistyczny. Jeśli ktoś respektuje prawa prywatności, nie powinien rozpoczynać konwersacji, niezależnie od tego że znajduje się na liście kontaktów tego użytkownika. Osoby niepoważne ignorują ten status, sądząc że ta sprawa ich nie dotyczy. Odpowiednik z Gadu 8/10. ggmini.png
  • Niewidoczny (ang. invisible) - Status symulujący stan rozłączony, i tak też jesteśmy widziany przez innych, aczkolwiek dostępna jest rozmowa. W sieci Jabber/XMPP stan wysoce sporny - patrz dalej co z nim i gdzie jest a gdzie go nie ma. Odpowiednik z Gadu. ggmini.png
  • Rozłączony (ang. offline) - W zależności od tłumaczenia może figurować pod nazwą Niedostępny albo Nieobecny (co myli z tym nieobecnym opisanym wyżej). Stan oczywisty: nie mamy połączenia z serwerem, a w konsekwencji nie możemy wysyłać i otrzymywać wiadomości. Status ten może posiadać opis np. podający przyczynę naszego rozłączenia, o ile klient oraz serwer wspierają opcję wylogowania z opisem. Odpowiednik z Gadu. ggmini.png

 
 
____.:: S t a r a__s p e c y f i k a c j a ::._________________________

Stary protokół Jabber przewiduje wszystkie 7 statusów (spadkobiercą tego był nasz Tlen.pl, który opierał się na modyfikacji tego protokołu). W tym zestawie jest obecny ogólny stan niewidoczny. Ta metoda wykonywania niewidzialności jako problematyczna została uznana za niekompatybilna ze standardem i usunięta.
 

Dla zaawansowanych oficjalna dokumentacja rozszerzenia: XEP-0018 (Invisible Presence).

 

 


____.:: N o w a__s p e c y f i k a c j a ::._________________________

Aktualny protokół XMPP uściślił sprawę do pierwszych 5 statusów. Stan rozłączony oczywiście nadal istnieje, znaczy to samo i działa w taki sam sposób, tylko po prostu nie jest oficjalnie podliczany. Natomiast brak tu Niewidocznego znanego z Gadu, ponieważ protokół XMPP nie ma statusu niewidzialności. Ten wypaczony stan zastąpiono:

- rozbudowanym mechanizem tzw. privacy lists (list prywatności), które oferują zaawansowane metody filtrowania i ustalania zasad widoczności względem użytkowników. To dzięki listom prywatności uzyskamy niewidoczność wg różnych wariantów - ustawianie niewidoczności tylko dla konkretnych użytkowników / grupy / globalnie.

 

 

Dla zaawansowanych oficjalna dokumentacja rozszerzeń: XEP-0016 (Privacy Lists) + XEP-0126 (Invisibility).

 


- alternatywą dla rozbudowanych list jest redukcja zadania do prostego blokowania oraz ukrywania.

 

 

Dla zaawansowanych oficjalna dokumentacja rozszerzeń: XEP-0191 (Blocking Command) + XEP-0186 (Invisible Command).

 


Początkujący niech lepiej nie wchodzą do linków XEP. Wystarczy wiedzieć, że nowe rozwiązania biją na głowę bardzo ubogi status Niewidoczny, a to w jaki sposób program nam daje do nich dostęp zależy już od programu.


____.:: R o z d w o j e n i e__j a ź n i ::._________________________

Konsekwencją wyżej opisanej transformacji było uzyskanie stanu przejściowego wprowadzającego spore zamieszanie. To znaczy część klientów i serwerów jeszcze wspierała archaiczny ogólny stan niewidoczny, a część klientów i serwerów już przemigrowała na nowoczesny styl likwidując to dziwo. A na dokładkę to niekoniecznie szło w parze z metodą = status Niewidoczny w menu może być wykonywany wg różnych metod. By korzystać z jednego lub drugiego = musimy używać kompatybilnego zestawu, tzn. zarówno klient jak i serwer powinny wspierać to samo, w przeciwnym wypadku nie ma żadnego ukrywania. Poniżej podstawowy podział zaznaczający wsparcie dla niewidzialności przez przestarzałą metodę (XEP-0018), niewidzialności poprzez listy prywatności (XEP-0126) lub "invisible command" (XEP-0186).

 

 

 

 

Serwer

 

Serwery bliskie polskiemu użytkownikowi można sklasyfikować wstępnie podług softu na którym są osadzone, aczkolwiek należy brać poprawkę na to, że dany administrator serwera może go dostosować / zmodyfikować.

  • ejabberd | jix.im (następca wymarłego jabbi.pl), jabbim.pl - Serwery zgodne ze standardem, są obsługiwane listy prywatności oraz uproszczenie XEP-0191. Przestarzałą niewidoczność wyeliminowano dawno temu (w linii 3.x softu).
  • jabberd 2.x | chrome.pl - Są obsługiwane listy prywatności oraz uproszczenie XEP-0191. Przestarzała niewidoczność wyeliminowana lata temu (w wersji 2.1 softu).
  • Openfire | dobreprogramy.im - Serwery zgodne ze standardem, wykorzystują tylko techniki list prywatności (i niewidzialność może być realizowana tym sposobem). W oficjalnej dokumentacji Openfire wsparcie dla list jest podliczane w ustępie RFC 6121 (wcześniej RFC 3921) a nie jako rozszerzenie XEP-0016.
  • Prosody | jid.pl - Są obsługiwane listy prywatności i niewidzialność w oparciu o listy.

 
Historyczne rozwiązania w spoilerze:
 

 

 

  • ejabberd w starej wersji 2.x | aqq.eu (zamknięty), jabster.pl (scalony z jabbim) - Serwery które serwowały przestarzałą niewidoczność, jednakże posiadały wsparcie dla list prywatności
  • WPJabber | jabber.wp.pl (serwer Spika), jabberek.net - Rozwiązania archaiczne i niepełnosprawne. Działał na nich przestarzały Niewidoczny. Natomiast obsługa list prywatności choć uaktywniona, nie była kompletna. Serwery tego typu obsługiwały tylko jedną listę (w Spiku pod funkcjonalność Czapki Niewidki), nie pozwalały tworzyć dodatkowych list i nadawać im stanów aktywna / domyślna. Upraszczając, "najlepszą" kombinacją była tu ta sama stajnia Spik + jabber.wp.pl. Korzystanie z serwera jabber.wp.pl w innych klientach było problematyczne. Przykładowo klient z pełną obsługą list prywatności i/lub próbujący realizować status Niewidoczny wg tejże metody (patrz na Gajim) poległ - próbował tworzyć nową listę, i na tym się kończył zadanie.

 


 
Adnotacja 2017: nie wiem czy nadal można się nadziać na jakiś bardzo przestarzały serwer, ale na wszelki wypadek zostawiam notatkę. Wstępne rozpoznanie czy serwer nadal wspiera przestarzały niewidoczny można przeprowadzić posługując się przeglądarką serwera potrafiącą zestawić sumarycznie właściwości. Taki serwer we właściwościach będzie miał funkcję presence-invisible.

invisible.gif
 

 

 

 

 

 

Klient

 
Adnotacja 2017: dużo klientów wypadło z obiegu (porzucone lub likwidacja), więc jest coraz mniejsze prawdopodobieństwo nadziania się na niespodziankę, o ile ktoś nie pobierze czegoś naprawdę starego z jakiegoś portalu z oprogramowaniem.
 
1. Dedykowane klienty sieci Jabber/XMPP można pogrupować wg następujących kategorii:
 
---------------------------------------------------------------
Dostosowały się do nowych warunków likwidując status Niewidoczny na korzyść list prywatności, bądź też dodatkowo wykonując uproszczoną niewidzialność selektywnie / globalnie w oparciu o listy (XEP-0126):
---------------------------------------------------------------

  • psimini.png Psi (domyślne ustawienia) Dysponuje interfejsem list. Został usunięty status Niewidoczny. Nie ma bezpośrednich opcji w rosterze umożliwiających wykonanie niewidzialności względem indywidualnego użytkownika lub grupy.
  • gajimmini.png Gajim Posiada dostęp do edycji list prywatności. Program zachował również globalny status Niewidoczny, tylko że jest on wykonywany zgodną metodą na podstawie listy prywatności.
  • sparkmini.gif Spark Udostępnia edytor list prywatności. Ponadto, jest niewidzialność realizowana via listy prywatności: na ekranie logowania konta figuruje opcja logowania jako niewidoczny, a już po zalogowaniu w menu statusów jest pozycja "Niewidoczny".
  • tkabbermini.png Tkabber Rozbudowany zaawansowany interfejs konfiguracji list oraz zestaw edycyjny uproszczonych list. Status Niewidoczny został usunięty. Są ułatwienia - bezpośrednie ukrywanie się przed wybranymi via opcje kontekstowe.

---------------------------------------------------------------
Są rozwiązaniem "łamanym" posiadającym status Niewidoczny realizowany po staremu (XEP-0018) oraz obsługę list prywatności:
---------------------------------------------------------------

  • psimini.png Psi (po rekonfiguracji) Jak podane powyżej, program domyślnie nie pokazuje statusu Niewidzialności. Aczkolwiek nadal w konfiguracji istnieje możliwość przywrócenia tego stanu do menu. Jest on wykonywany przestarzałą metodą i definitywnie nie jest polecane jego używanie.
  • vacuummini.png Vaccum-IM | eyecumini.png eyeCUE Posiadają status Niewidoczny egzekwowany przestarzałym sposobem. Na osłodę obsługa list prywatności, a także poprawna niewidzialność na ich podstawie via opcje kontekstowe rostera (ukrywanie przed wybranymi użytkownikami lub całą grupą).
  • jajcmini.png Jajc Przeinwestował menus przedawnionym stanem (status Niewidoczny + opcje kontekstowe niewidoczności w rosterze), ale daje też dostęp do edycji listy prywatności.

--------------------------------------------------------------

 
Historyczne rozwiązania w spoilerze:
 

 


 ---------------------------------------------------------------
Dostosowały się do nowych warunków likwidując status Niewidoczny na korzyść list prywatności, bądź też dodatkowo wykonując uproszczoną niewidzialność selektywnie / globalnie w oparciu o listy (XEP-0126):
---------------------------------------------------------------

  • AQQ (program przestał był darmowy i został usunięty z opisu głównego) W menu jest status Niewidoczny, wykonywany przez tworzenie listy prywatności o nazwie "invisible" (chwalebna zmiana metody wykonywania niewidzialności nastąpiła od wersji 2.3.0.39). Ponadto AQQ wprowadza rozbudowany profesjonalny interfejs list prywatności.
  • Jabbim (program niedostępny) Obsługuje listy prywatności w podstawowy sposób. Brak stanu Niewidoczny, ale opcje kontekstowe rostera umożliwiają selektywne ukrywanie się przed indywidualnymi użytkownika.

---------------------------------------------------------------
Są rozwiązaniem "łamanym" posiadającym status Niewidoczny realizowany po staremu (XEP-0018) oraz obsługę list prywatności:
---------------------------------------------------------------

  • Spik (program wymarły) Miał ogólny status Niewidoczny wykonywany przestarzałym sposobem. Zaś listy prywatności obsługiwane w stopniu minimalnym (co zaznaczone w opisie serwera Spika) i żadnego edytora. Niewidoczność w oparciu o listę prywatności występowała jako opcja "Ukryj swoją obecność" z prawokliku na grupę.
  • Tkabbur (stara modyfikacja Tkabbera) Przywraca status Niewidoczny do menu stanów i wykonuje go przestarzałym sposobem, ale ma te same mechanizmy co pierwowzór Tkabber (rozbudowane edytory list prywatności + w oparciu o nie niewidzialność selektywna w rosterze).

---------------------------------------------------------------
Świecą statusem Niewidoczny (przy czym może on być realizowany przez rozbieżne metody XEP-0126 lub XEP-0018) i nie mają w ogóle interfejsu jakichkolwiek list prywatności:
---------------------------------------------------------------

  • Pandion / Magik Communicator (programy porzucone, od lat nierozwijane) Posiadają status Niewidoczny w menu, ale jest on emulowany przez listę prywatności. Jednak nie ma żadnego graficznego dostępu do edycji list.
  • Coccinella (ostatnia wersja z 2010) Ma status Niewidoczny w menu wykonywany przestarzałą metodą. Brak funkcji edycji list.
  • Jabbear (program historyczny, już niedostępny) Tylko status Niewidoczny, ale tym i tak nie trzeba było się przejmować (klient nie pozwalał logować innych serwerów niż własny).
  • Exodus (program historyczny, nierozwijany od 2007!) Mimo że nie ma w menu statusów Niewidocznego, to realizuje przestarzałą niezgodną metodę ukrywania dostępną z prawokliku na grupę.

---------------------------------------------------------------
W ogóle nie posiadają interfejsu list prywatności i stanu Niewidoczny:
---------------------------------------------------------------

  • Glu (program z 2010)

 


 
2. Multikomunikatory a metody niewidoczności Jabber/XMPP:

  • wtwmini.png WTW Łączy wszystkie omawiane metody (XEP-0018 / XEP-0126 / XEP-0186). Status Niewidoczny zachowuje się elastycznie, w zależności od tego na jaki serwer się logujemy. W przypadku rozdwojonych jaźnią serwerów oferujących obie metody, początkowo wybór sposobu wykonania niewidoczności zależał od faktu rozgłoszenia właściwości przez serwer (Priorytet metod niewidzialności w xmpp), później jednak został "Dodany bypass na wykrywanie xep-0016 kiedy serwer nie raportował jego obsługi w disco#info;". Ponadto dostępna prosta konfiguracja list prywatności w Edycji kontaktu, i tam też można zrealizować niewidzialność względem konkretnego użytkownika.
  • mirandangmini2.png Miranda NG Nie sprawdzałam programu, ale wg opisu wtyczki są obsługiwane listy prywatności oraz niewidzialność poprzez listy (XEP-0126).
  • mirandamini2.gif Miranda Status Niewidoczny działa po staremu (XEP-0018). Niemniej jest dostępny szeroki konfigurator list prywatności.
  • pidginmini2.png Pidgin Nie obsługuje żadnej z metod niewidoczności czy list prywatności. Jeśli status "Niewidoczny" pojawi się w ogólnym menu stanów, jest to wynik dodania innych protokołów obsługujących niewidzialność i nie aplikuje się dla tej sieci.

 
Historyczne rozwiązania w spoilerze:
 

 

 

  • Konnekt (wtyczka kJabber) Miał status Niewidoczny działający wg przestarzałej metody (XEP-0018) i żadnych list prywatności. Strach to było stosować. Jak wiemy, Konnekt is dead.
  • Digsby (program dokonał żywota, od lat nieaktualizowany) Tak jak w Pidgin, zerowe wsparcie.
  • Evermotion (nieaktualizowany od lat i już niedostępny) Tutaj to nawet nie wiadomo o co chodziło. Status niewidoczności w ogóle nie działał i to niezależnie od zalogowanego serwera. Użycie tego stanu z poziomu innego klienta było widzialne jako przejście na "zajęty".
  • qutIM (brak aktualizacji od 2014) W menu figuruje status Niewidoczny przetwarzany przez listę prywatności (XEP-0126).

 


 

 


Co zrobić w przypadku używania programu z przestarzałym stanem Niewidoczny i nie dającym dostępu do konfigu list, w kombinacji z serwerem, który nie obsługuje Niewidocznego za to wspiera listy prywatności? Osoby zaawansowane mogą wywołać z programu konsolę XML (o ile takowa jest wbudowana) i za jej pomocą wygenerować listy. Osoby początkujące powinny zmienić program na taki, który zgodzi się z możliwościami serwera.

 

 

Dla zaawansowanych instrukcje pod Konsolę XML: Ochrona prywatności.

 

 


____.:: Google__Talk ::._________________________

 

 

Old-schoolowe rozwiązanie wyparte przez Google Hangouts niedziałające via XMPP. Oficjalny klient przestał się łączyć w 2015, ale z konta Google bez drastycznych niedogodności można było korzystać w nieoficjalnych klientach XMPP. Od 26 czerwca 2017 ograniczenia i obsługa w nieoficjalnych klientach XMPP sprowadzona do czatu 1 na 1 z Hangouts.


 
Niewidzialność Google Talk jest rozwiązana w inny sposób niż omówione tu typy.

 

 

Dla zaawansowanych oficjalna dokumentacja rozszerzenia: Shared Status Messages.

 


Historyczny desktopowy klient Google Talk w ogóle nie wspierał stanu niewidzialnego, ale taki stan był zaimplementowany w wersjach webowych (Gmail Chat i Czat Google+) oraz rozszerzeniu Google Chrome Czat dla Google. Obecnie nastąpiła pełna migracja na Hangouts, które nie ma w ogóle stanu niewidoczności. Ustawianie statusu wg metody Google Talk będzie łapane tylko między dwoma nieoficjalnymi klientami XMPP. Alternatywne klienty wspierające niewidoczność wg metody Google:

 

  • wtwmini.png WTW
  • pidginmini2.png Pidgin (z wtyczką Gtalk Invisible lub Gtalk Shared Status)
  • trillianmini.png Trillian
  • Rozwiązania historyczne: AIM, Digsby, Tlen 7

 

____.:: Niewidoczność__w__transporcie ::._________________________


 

Adnotacja 2017: Obecnie dostępne transporty GG (np. na jix.im) mają inny dialog rejestracyjny i pokazane poniżej opcje nie są dostępne, schowane w spoilerze.

 

 

 


 Tryb DnD = Do not disturb = nie przeszkadzać, służy właśnie do tego co napisane. Rasowy jabberowicz dobrze rozumuje widząc taki stan i raczej nie musimy się spodziewać niechcianych nalotów. Niestety może zaistnieć chęć odseparowania się od starych znajomych z Gadu, którzy wszelki inny stan niż "rozłączony" użytkują do komunikowania się, nie zważając na to jaki jest rzeczywisty przekaz statusu. Zawsze można ustawić dla kolegów jabber jakiś normalny status, a dla tych z Gadu "ekskluzywnie" niewidzialność. Można skonfigurać się na niewidocznego dla użytkowników Gadu w opcjach transportu Gadu. Poglądowe instrukcje na przykładzie wybranego klienta:



psibig.png

____.:: T r a n s p o r t__G a d u__Psi ::._________________________

Logujemy się w Psi, z prawokliku na konto pobieramy opcję Przeglądarki serwera, tam szukamy transportu Gadu:

1. Jeśli transport jest właśnie rejestrowany: opcje konfiguracji funkcji Gadu powinny być od razu widoczne i gotowe do ptaszkowania:

gginvisible.png

2. Jeśli transport został już wcześniej zarejestrowany, a nie skonfigurowano tego zachowania: wywołanie ponownej opcji rejestracji powinno umożliwić rekonfigurację. Innym sposobem jest posłużenie się komunikacją z transportem przez wysłanie wiadomości o treści help. Zostanie zwrócona wiadomość sumaryczna podająca nasze aktualne ustawienia oraz zestaw komend do wykonania. W ten sposób możemy ustawić niewidoczność dla użytkowników GG (polecenie iv) lub włączyć tryb Tylko dla przyjaciół (polecenie fo), i nie tylko to.
 


Dostępne komendy (i skróty):
get roster gr - Pobierz listę użytkowników z serwera
friends only fo - Tryb "Tylko dla przyjaciół"
invisible iv - "Invisible" mode
locale loc - Ustaw lokale (język)
ignore_unknown iu - Ignoruj wiadomości od nieznanych użytkowników
ignore ig - Dodanie użytkownika do listy ignorowanych lub pokazanie tej listy
unignore ui - Usunięcie użytkownika z listy ignorowanych lub pokazanie tej listy
status st - Komunikat statusu pokazywany użytkownikom GG. Użyj 'off' aby pokazywany był status z Jabbera.

Obecne ustawienia:
status: 'nasz opis'
Tylko dla przyjaciół: wyłączone
Niewidzialność: wyłączone
ignorowanie nieznanych: wyłączone
Lokale: pl_PL
liczba ignorowanych użytkowników: 0

Zarejestrowany jako: numerek
JID/zasób (Połączony do numerek IP)

 

 

 

Edytowane przez picasso
Odnośnik do komentarza
Pomoc jest darmowa, ale proszę rozważ przekazanie dotacji na utrzymanie serwisu: klik.
  • Ostatnio przeglądający   0 użytkowników

    • Brak zarejestrowanych użytkowników przeglądających tę stronę.
×
×
  • Dodaj nową pozycję...